Heb jij er niets mee? Ik denk dat je je hier wel eens in kunt vergissen. Symbolen en rituelen zitten namelijk al in hele kleine, soms dagelijkse dingen. Zo groet ik mijn opa iedere keer als ik een duif hoor, omdat dit mij in gedachten terug brengt naar de volière in zijn kapsalon met zijn duiven. En staat een bloeiende phlox symbool voor mijn bonus oma, 'tante Adrie', omdat dit haar lievelingsbloem was. Vanmorgen knipte ik prachtige pioenrozen uit mijn tuin. Deze pioenroos brengt mij in gedachten ieder jaar weer bij mijn oud-studie genoot Petra van Valburg van Paeonia uitvaartbegeleiding. De pioenroos is voor mij hét symbool voor Petra geworden. Voor Petra zelf, staat overigens de pioenroos weer voor een heel ander verhaal symbool. Inmiddels heb ik de traditie opgebouwd om haar ieder jaar een foto te sturen, met wat woorden om de verbinding met elkaar weer te voelen. Tijdens het schrijven van deze blog geniet ik van deze bloemen en hun heerlijke zoete geur. De geur van herinneringen aan onze Meander uitvaartopleiding-tijd. Ik heb dus mijn eigen ritueel ontwikkeld. Niets hoogdravends, gewoon een paar handelingen waar ik bewust van ben en even bij stilsta. Symbolen kunnen ons in herinnering weer terugbrengen naar mooie tijden en liefdevolle mensen. Ga eens na, heb jij, nu je er verder over nadenkt, ook symbolen die jou iets brengen? Rituelen geven ons houvast. Zoals ik nu tenminste eenmaal per jaar contact zoek met Petra, zo zijn er tal van zaken die structuur geven aan jouw en mijn bestaan. Vroeger waren er rondom een overlijden tal van rituelen die werden uitgevoerd. De buren hadden een belangrijk aandeel in de verzorging van de overledene, maar droegen ook zorg voor diens vee stapel, het bestellen van de kist, het klokluiden en het rondvertellen dat hun buur was overleden. De familie maakte ook zichtbaar dat er een overledene in huis was door de luiken te sluiten van de kamer waar hun geliefde lag opgebaard en één luik te sluiten van alle andere kamers in het huis. Spiegels werden afgedekt met een zwarte doek en klokken werden stilgezet.
Na de begrafenis (andere vormen van uitvaren waren er toen nog niet in Nederland) liep de familie in het zwart gekleed, als teken van rouw. Voor een echtgenoot, ouders of kinderen duurde dit wel 1 jaar en 6 weken.
Wij kunnen ons dat tegenwoordig eigenlijk niet meer voorstellen. Menigmaal wordt het leven gevierd tijdens een uitvaart, compleet met vrolijke kleuren, uitbundige bloemen, mooie klanken en een goed glas wijn, al of niet, met bubbels.
Voor alles is iets te zeggen uiteraard, zo ook voor deze beide vormen van uitvaren en alle rituelen daaromheen.
Kunnen we die ouderwetse uitingsvormen van rouwen in een nieuw jasje gieten? Natuurlijk! Bijna iedereen heeft een profielfoto op bijvoorbeeld Whatsapp, je zou daar zo lang je daar behoefte aan hebt bijvoorbeeld een foto van een zwart hartje, een gebroken hart, of een andere passend symbool kunnen plaatsen. Of een gekleurd knoopje van jouw lievelingskledingstuk vervangen door één zwart knoopje. Dit zijn zomaar twee kleine voorbeelden waarmee je kenbaar kunt maken dat je in rouw bent, zonder daar verder woorden aan te hoeven geven. Aan de andere kant bied het je juist misschien de gelegenheid om je verhaal van gemis en verdriet te delen. Ook als je niet voor de buitenwereld zichtbaar wilt maken dat je in rouw bent, kan je wel behoefte hebben om bijvoorbeeld een kaarsje aan te steken op momenten dat jij daar behoefte aan hebt, of misschien wel structureel iedere dag of week. Creëer een klein gedenkhoekje waar jij even letterlijk stil kunt staan bij jouw gevoelens van verdriet en gemis. Wil jij dit persoonlijker maken? Dan kan ik je daar uiteraard bij helpen,
Voor Petra haar onderneming maakte ik een naambord, zodat zij haar onderneming zichtbaar kan maken.
